Bu cryn drafodaeth yn ddiweddar gan faeswyr am ba raglenni Cymraeg o’r gorffennol fasen nhw’n hoffi ei weld yn cael eu ryddhau ar DVD. Dyw nifer fawr o’r cynigion ddim yn realistig – er y byddai’n ‘neis’ gweld rhai o raglenni cynnar y sianel eto – mae tueddiad o hiraethu am hen rhaglenni nad oedden nhw mewn gwirionedd mor dda a hynny.
Er fod rhai rhaglenni wedi edrych nôl ar gyfnod cynnar teledu Cymraeg fyddai’n well gen i gweld cyfres barhaol ar S4C gan roi hen raglen yn ei gyd-destun. Mi wnaed hyn yn llwyddiannus iawn yn ddiweddar ar BBC Four, gyda rhaglenni o wahanol ddegawdau yn cael eu darlledu yn llawn gyda trafodaeth gan ddau pundit yn gofyn y cwestiwn “a oedd y rhaglenni yn well go-iawn neu ydi’n atgofion wedi eu lliwio?”
Mae llawer o raglenni ar unrhyw sianel yn cael eu cynhyrchu ar gyfer ei gwylio ar y pryd ac yn ei gyfnod – er ei fod yn ddiddorol i edrych nôl ar y rhaglenni yma fel dogfennau hanesyddol, ni fase’n werth cynhyrchu DVD ohonynt. Mae mwy o arian ac ymdrech yn mynd ar ffilmiau a dramau er mwyn gwneud yn siwr fod y gwaith o safon ac yn addas i’w darlledu yn y dyfodol.
Eitem newyddion sy’n berthnasol heddiw felly yw fod S4C yn ryddhau pedwar ffilm ar DVD mewn pecyn, yn cynnwys Hedd Wyn. Mi fydd e’n anhreg Nadolig da iawn i rywun dwi’n siwr.
Ar yr un trywydd fe wnaeth Deddf Cyfathrebu 2003 osod canllawiau newydd sydd yn rhoi hawliau masnach rhaglenni nôl i’r cynhyrchwyr annibynnol. Fe gyhoeddodd S4C ddoe mai nhw yw’r darlledwr cynta i ddechrau gweithredu hyn. Mae hyn yn cynnig cyfle ychwanegol i gwmniau cynhyrchu sydd eisiau gwneud defnydd masnachol o’i rhaglenni archif.